Comisiynydd y Gymraeg

Crëwyd swydd Comisiynydd y Gymraeg gan Fesur y Gymraeg (Cymru) 2011. Daeth y swyddfa i rym ar 1 Ebrill 2012. Mae gwaith y comisiynydd yn wleidyddol annibynnol.^[1] Efa Gruffudd Jones yw'r comisiynydd presennol.

Prif nod Comisiynydd y Gymraeg yw hybu a hwyluso defnydd o'r Gymraeg.^[2] Gwneir hyn drwy ddwyn sylw i’r ffaith bod statws swyddogol i’r Gymraeg yng Nghymru a thrwy osod safonau ar sefydliadau. Credir y bydd hyn, yn ei dro, yn arwain at sefydlu hawliau i siaradwyr Cymraeg. Yn hyn o beth mae'r rôl yn debyg i ombwdsmon.

Yn ôl gwefan y Comisiynydd, mae dwy egwyddor yn sail i waith y Comisiynydd, a hynny yw,

• Ni ddylid trin y Gymraeg yn llai ffafriol na’r Saesneg yng Nghymru
• Dylai pobl yng Nghymru allu byw eu bywydau drwy gyfrwng y Gymraeg os ydynt yn dymuno gwneud hynny.

1. ↑ Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011, Gwefan Comisiynydd y Gymraeg, http://www.comisiynyddygymraeg.org/Cymraeg/Cyfraith/mesurygymraeg2011/Pages/hafanmesurygymraeg2011.aspx, adalwyd 18 Mai 2012
2. ↑ Nod y Comisiynydd, Gwefan Comisiynydd y Gymraeg, http://www.comisiynyddygymraeg.org/Cymraeg/Comisiynydd/Pages/Nod.aspx, adalwyd 18 Mai 2012